Natolin 59, 26-613 Radom 15, Polska
+48517954734
pspnatolin@jedlnia.pl

Historia dawniej

im. Kornela Makuszyńskiego w Natolinie

HISTORIA

Uczeń, a przecież każdy z nas nim był lub jest, szkołę kojarzy przede wszystkim z budynkiem. Nawet, gdy szkoła funkcjonująca w określonym budynku na przestrzeni lat nosiła całkiem różne nazwy, to wszyscy uczący się w tym budynku mówią, że “chodzili do tej samej szkoły”. Tak też jest w przypadku Naszej Szkoły . Ale czasem warto zagłębić się w historię miejsca, które wydając się tak znajome, być może chowa w sobie jakąś tajemnicę, a już na pewno jest częścią dziejów naszego regionu, miasta, państwa…

Tak wygląda okładka zeszytu – istnej skarbnicy wiedzy o szkole i tamtych czasach. Choć podany jest rok szkolny 1921-22 to zapiski dotyczą i lat późniejszych.

W przeszłości , w 1912 roku, Natolin znajdował się na terenie zaboru rosyjskiego. Wprawdzie represje po powstaniu styczniowym przyniosły ostateczna klęskę polskiego szkolnictwa w zaborze rosyjskim, jednak wydarzenia roku 1905 –ego zmusiły Rosję do ustępstw. Zakładano polskie szkoły.

Mieszkańcy Natolina i Rajca-Wsi rozpoczęli starania o pozwolenie na założenie szkoły. W efekcie ich wysiłków w prywatnym domu Jana Krawczyka zamieszkałego w Rajcu , powstała 3-oddziałowa szkoła. Wskutek dalszych próśb kierowanych pod adresem władz rosyjskich, przy poparciu rządu rosyjskiego, został wybudowany i przekazany szkole lokal w miejscowości Natolin. Szkoła była przeznaczona dla mieszkańców czterech wsi: Natolin, Rajec-Wieś, Kolonia Sadków i Polesie. Budynek szkolny składał się z trzech pomieszczeń – jedno było przeznaczone na mieszkanie dla nauczyciela, zaś dwa pozostałe na sale lekcyjne. Pierwszą nauczycielką – pracująca od 1912 roku -była p. Laskowska. Wkrótce potem wybuchła I Wojna Światowa, która brutalnie przekroczyła również progi szkoły. Przechodzące wojska rosyjskie, austriackie i niemieckie dokonały zniszczeń: spalono ławki i inne sprzęty, zdewastowano budynek. Nauka została przerwana.

15 sierpnia 1915 roku powstała w Radomiu pod rządami austriackimi, Komisja Szkolna, która miała decydujący wpływ na dalsze losy naszej szkoły, w której praca została wznowiona. Szkołą kierowała wówczas p. Jadwiga Mikołajewska. I wreszcie wyczekiwany moment – rok 1918- Polska odzyskała niepodległość!! Dla szkoły w Natolinie rozpoczął się kolejny okres działalności. Przez władze polskie do pracy w naszej szkole został przydzielony p. Stanisław Czerski, a w roku 1919 dołączyła p. Wanda Domitrowa.

 

Szkoła na owe czasy posiadała dwa oddziały, w 1922 roku już pięć, a liczba uczniów wzrosła w tych latach do 117 –tu. Warto wspomnieć ,że w latach 1923 – 1927 w szkole natolińskiej uczył religii ksiądz Kazimierz Sykulski. Jest to szczególne wydarzenie, bowiem został on w 1999 roku beatyfikowany.

p. Maria Domagalska z uczniami- 1936r.

Kolejny bardzo ciężki moment w historii szkoły to 15 października 1939 rok. Wtedy to wojska niemieckie zajęły budynek dewastując go.

Tak zostaje to odnotowane w kronice: „30 IX – Ojczyzna Nasza przestała istnieć – została ziemia i my nieszczęśliwi niewolnicy. 15 IX – wojska niemieckie zajmują szkołę dewastując ją jednocześnie. Tyle buty, tyle nienawiści dla nas i za co? (…) 1940 (…) Szkoła idzie, dzieci do niej uczęszczają, mówię im ciągle „Jesteście narodem wielkim lecz nieszczęśliwym nie możecie się lękać” (…)”

Nauczanie wznowione zostało w 1940 roku, kiedy to najeźdźcy opuścili wieś. Pomimo zakazu nauka odbywała się z polskich podręczników. Do czasu, gdy w 1941 roku pojawił się nowy nauczyciel – Karol Szwechowicz- skierowany przez Niemców. Wskutek jego donosu książki zostały odebrane i zakazano korzystania z nich pod groźbą kary śmierci. W IV 1944 roku Niemcy dokonali wysiedlenia mieszkańców Natolina. Szkoła przestała istnieć.

Nauka została wznowiona 24 II 1945 rok, a pierwszymi powojennymi nauczycielami byli małżonkowie Malinowscy. W 1959 do istniejącego budynku szkolnego dobudowano dwie sale lekcyjne. Szkołą kierował wówczas p. Roman Cyper.

W 1964 roku kierownikiem mianowany został p. Stefan Grabowski. Był to znaczący moment w historii szkoły. Dzięki zaangażowaniu nowego kierownika zaszło wiele pozytywnych zmian: doprowadzono linię telefoniczną, oddano do użytku boisko szkolne (obie inwestycje w czynie społecznym), wykonany został betonowy chodnik i ogrodzenie boiska wraz z działką szkolną, a sama szkoła powiększyła się o dwie kolejne sale lekcyjne. Ponadto wymieniono dach, otynkowano budynek szkolny i wybudowano budynek gospodarczy.

W 1964 roku kierownikiem mianowany został p. Stefan Grabowski. Był to znaczący moment w historii szkoły. Dzięki zaangażowaniu nowego kierownika zaszło wiele pozytywnych zmian: doprowadzono linię telefoniczną, oddano do użytku boisko szkolne (obie inwestycje w czynie społecznym), wykonany został betonowy chodnik i ogrodzenie boiska wraz z działką szkolną, a sama szkoła powiększyła się o dwie kolejne sale lekcyjne. Ponadto wymieniono dach, otynkowano budynek szkolny i wybudowano budynek gospodarczy.

Z pożółkłych stron dawna przysięga nauczycielska

„Przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu, ze na powierzonem mi stanowisku urzędowem przyczyniać się będę w swem zakresie działań ze wszystkich sił do ugruntowania wolności, niepodległości i potęgi Rzeczpospolitej Polskiej, której zawsze wiernie służyć będę, wszystkich obywateli kraju w równem mając zachowaniu, przepisów prawa strzec będę pilnie, obowiązki mego urzędu spełniać gorliwie i sumiennie, polecenia mych przełożonych wykonywać dokładnie, a tajemnicy urzędowej dochowam. Tak mi , Panie Boże dopomóż.”

I jeszcze kilka zatrzymanych w kadrze chwil będących już wspomnieniem …

Kadra 1912-1997

1912 – 1913
Szkoła znajduje się w Rajcu Szlacheckim u p. Jana Krawczyka

1913 – 1914
Nauczycielka – p. Laskowska

1914 – 1915
Nauka w szkole zostaje przerwana z powodu wybuchu I wojny światowej.

1915 – 1918
Z ramienia władz austriackich na stanowisko nauczycielki w Natolinie zostaje mianowana p. Jadwiga Mikołajewska

1918 – 1919
Z ramienia władz polskich na stanowisko nauczyciela w Natolinie zostaje mianowany p. Stanisław Czerski

1919 – 1921
Naukę prowadzi p. Wanda Domitrowa

1921 – 1928
Kierownik szkoły : p. Filip Kowalczyk

1928 – 1933
Kierownik szkoły: p. Jan Szpaderski
Nauczycielka: p. Maria Szpaderska

1933 – 1936
Kierownik szkoły: p. Stefan Artykiewicz
Nauczycielki:p. Wiktoria Stangierska
p. Emilia Szczepanikowa
p. Zofia Bieńkowska

1936 – 1939
Kierownik szkoły: p. Maria Domagalska

1940 – 1943
Kierownik szkoły : p. Maria Domagalska
Nauczyciel wyznaczony przez Niemców: p. Karol Szwechowicz

1944
8 IV szkoła zostaje przeniesiona do Rajca Szlacheckiego do mieszkania p.Żuchowskiego.
Od IX znajduje się ponownie w Natolinie.

1945 – 1947.
Szkołę w Natolinie prowadzili ucząc w niej jednocześnie małżonkowie Malinowscy.

1947 – 1951
Kierownik szkoły : p. Bolesław Pilecki
Nauczyciele: p. Regina Słomska
p. Lidia Biernacka
p. Maria Domagalska

1951 – 1952
Kierownik szkoły: p. Stanisław Ośko
Nauczyciele: p. Maria Domagalska
p. Regina Słomska

1952 – 1953
Kierownik szkoły: p. Regina Słomska
Nauczyciele: p. Maria Domagalska
p. Stanisław Gajda

1953 – 1960
Kierownik szkoły: p. Roman Cyper
Nauczyciele: p. Maria Domagalska
p. Stanisław Gajda
p. Maria Maj
p. Kamila Nowak
p. Krystyna Nowacka
p. Mikołaj Ptasiński
p. Antoni Przybylski
p. Regina Słomska
p. Świechowska
p. Wszołek
p. Słoneczna

1960 – 1964
Kierownik szkoły: p. Mikołaj Ptasiński
Nauczyciele: p. Irena Baryłkiewicz
p. Roman Cyper
p. Krystyna Nowacka
p. Zdzisława Tomaszewicz
p. Kazimiera Zaworska

1964 – 1976
Kierownik szkoły: p. Stefan Grabowski
Nauczyciele: p. Krystyna Alzak
p. Irena Baryłkiewicz
p. Teresa Cieślakowska – Kęsik
p. Wacław Czubak
p. Barbara Czupryńska
p. Zofia Grabowska
p. Stanisława Grudzień
p. Barbara Jabłońska
p. Alfreda Jagiełło
p. Danuta Kalińska – Wolniak
p. Krystyna Nowacka
p. Witold Piętowski
p. Ewa Partyka – Kołodziejczyk
p. Janina Płatos
p. Jadwiga Podsiadło
p. Janusz Popławski
p. Mikołaj Ptasiński
p. Stanisław Rafalski
p. Maria Sadowska
p. Janusz Skorżyński
p. Helena Skuza
p. Stanisław Stefańczyk
p. Jan Wilkiewicz
p. Barbara Wiśniewska
p. Grażyna Wolska
p. Anna Wożyńska – Markowska
p. Grażyna Wrońska
p. Jadwiga Wyrwał
p. Adam Żak

1976 – 1991
Dyrektor szkoły: p. Jan Wilkiewicz
Nauczyciele: p. Stanisław Bednarz
p. Czesław Czechowicz
p. Wacław Czubak
p. Alina Czyzewska
p. Katarzyna Gołacka
p. Stanisława Grudzień
p. Teresa Grotkowska
p. Maria Rychtal
p. Maria Gutkowska – Musiał
p. Wiesław Gwizd
p. Alfreda Jagiełło
p. Teresa Kęsik
p. Teresa Kustra
p. Teresa Lichota
p. Urszula Matych
p. Ewa Mąkosa
p. Zofia Nowak
p. Izabella Ormiańska
p. Ewa Partyka – Kołodziejczyk
p. Jolanta Rdzanek
p. Jolanta Rzeczkowska
p. Elżbieta Ruszczyk
p. Kazimierz Sekuła
p. Jolanta Szara – Kordys
p. Jolanta Szewczyk
p. Marek Tetrycz
p. Barbara Wilkiewicz
p. Iwona Wojciechowska
p. Grażyna Wolska
p. Grażyna Zaborska – Kulak

1991 – 1997
Dyrektor szkoły: p. Wiesław Gwizd
Nauczyciele: p. Adela Babula
p. Maria Bujak
p. Iwona Chrząstowska
p. Czesław Czechowicz
p. Anna Dutkowska
p. Katarzyna Gołacka
p. Teresa Grotkowska
p. Teresa Kęsik
p. Ewa Kołodziejczyk
p. Iwona Marchewka – Rybińska
p. Katarzyna Matyja
p. Ewa Mąkosa
p. Urszula Piega
p. Jacek Rzeczkowski
p. Kazimierz Sekuła
p. Małgorzata Szpak
p. Barbara Wilkiewicz
p. Jan Wilkiewicz
p. Grażyna Wolska